Дж. К. Роўлінг - Гары Потэр і Таемны Пакой

Дж. К. Роўлінг

Гары Потэр і Таемны Пакой

— РАЗДЗЕЛ I —

Самы жудасны дзень нараджэння

 Ужо не ў першы раз у доме нумар чатыры па Цісавай вуліцы за сняданкам разгарэлася сварка. Містэр Вернан Дурслі быў абуджаны ўранку гучным вуханнем, якое даносілася з пакоя пляменніка Гары.

  - Трэці раз на гэтым тыдні! - прагыркаў ён з іншага канца стала. - Калі ты не можаш супакоіць сваю саву, значыць, прыйдзецца ад яе пазбавіцца!

   Гары, у які ўжо раз, паспрабаваў растлумачыць.

  - Ёй сумна! - выклікнуў ён. – Яна абвыкла лётаць дзе захоча. Калі бы вы дазволілі хоць бы выпускаць яе па начах…

  - Я што, падобны на ідыёта? - чмыхнуў дзядзька Вернан, і кавалак яечні, што прыліп да яго кусцістых вуснаў, упаў назад у талерку. - Па-твойму, я не ведаю, чым гэта скончыцца, калі ты выпусціш сваю гідкаю саву?

   Ён і яго жонка Пятуння абмяняліся змрочнымі поглядамі.

   Гары паспрабаваў было спрачацца, але яго довады заглушыў гучны гук адрыжкі з боку сына Дурслі, Дадлі.

  - Жадаю яшчэ бекону.

  - Вазьмі з патэльні, коцік, - сказала цётка Пятуння, аблашчыўшы затуманеным ад пяшчоты позіркам масіўнае цела сына. - Табе трэба як след харчавацца, пакуль ёсць такая магчымасць… Не падабаецца мне тое, што ты распавядаеш аб школьнай ежы…

  - Лухта, Пятуння, калі я вучыўся ў "Вонігсе", ніколі мы там не хадзілі галоднымі, - з жарам запярэчыў дзядзька Вернан. - Дадлі есць уволю, праўда, сынок?

   Дадлі, такі вялікі, што яго задніца не змяшчалася на крэсле і звешвалася па баках, ухмыльнуўся і звярнуўся да Гары.

  - Перадай патэльню.

  - Ты забыў чароўнае слова, - раздражнёна сказаў Гары.

   Уздзеянне гэтых простых слоў на астатніх чальцоў сям'і было неверагоднае: Дадлі папярхнуўся і зваліўся з крэсла з грукатам, ад якога здрыганулася ўся кухня; місіс Дурслі тоненька завішчала і прыціснула далоні да рота; містэр Дурслі прыскокнуў, і вены выразна выступілі ў яго на скронях.

 - Я меў на ўвазе "калі ласка"! - хутка растлумачыў Гары. - Я не меў…

  - Я ТАБЕ ШТО КАЗАЎ! - заракатаў дзядзька, разбрызгівая сліну па стале. - НІЧОГА ГЭТАГА… НА ЛІТАРУ "Ч" І “В” У НАШАЙ СЯМ'І!

  - Але я…

  - ЯК ТЫ СМЕЕШ ПАЛОХАЦЬ ДАДЛІ! - рыкнуў дзядзька Вернан, стукаючы кулаком па стале.

  - Я усяго толькі…

  - Я ЦЯБЕ ПАПЯРЭДЖВАЎ! У МАІМ ДОМЕ - НІ СЛОВА АБ ТВАЁЙ НЕНАРМАЛЬНАСЦІ!

   Гары перавёў погляд з барвовай фізіяноміі дзядзькі на бледны твар цёткі, якая беспаспяхова спрабавала падняць Дадлі на ногі.

  -Добра, - сказаў Гары, - усё…

   Дзядзька Вернан сеў, пыхкаючы як загнаны насарог, не спускаючы з Гары пільнага погляду маленькіх зласлівых вачэй.

   З таго самога моманту, як Гары вярнуўся з школы на летнія вакацыі, дзядзька Вернан абыходзіўся з хлопчыкам так, як быццам ён быў бомбай, гатовай у любую хвіліну падарвацца, і ўсё таму, што Гары сапраўды не быў нармальным дзіцём. Дакладней сказаць, ён быў настолькі не нармальным, наколькі гэта наогул магчыма.

   Гары Потэр быў вядзьмак - вядзьмак, які толькі што скончыў першы курс "Хогвартса" - школы чараўніцтва і ведзьмінскіх мастацтваў. Сямейства Дурслі было ў жаху ад перспектывы правесці з ім лета, але іх пачуцці не ішлі ані ў якое параўнанне з тым, што адчуваў сам Гары.

   Нуда па школе мучыла яго так, што гэта было падобна на сталы востры боль у жываце. Ён сумаваў па замку з яго прывідамі і патаемнымі пераходамі, сумаваў па занятках і выкладчыках (хіба што не па Снэйпу, настаўніку зеллеварэння), па ранішняй пошце, якую разносілі совы, па сваім ложку пад полагам, па сяброўскай гарбаце з лясніком Хагрыдам у яго халупе на ўскрайку Забароненага лесу, і, вядома ж, па квідытчы, самай папулярнай спартовай гульні чароўнага свету (шэсць высокіх тычак з кольцамі, чатыры лятаючыя мячы, чатырнаццаць гульцоў на мётлах).

   Усе кнігі замоваў, чароўная палачка, чароўная вопратка, кацёл і суперсучасная мятла "Німбус-2000" былі зачыненыя дзядзькам Вернанам у шафе пад лесвіцай у тую самую хвіліну, як Гары прыехаў дадому. Якая была Дурслі справа да таго, што Гары выганяць з каманды, калі ён не будзе трэніравацца і за лета страціць форму? Якая ім справа да таго, што яму прыйдзецца ісці ў школу, не выканаўшы аніводнаго хатняга задання? Як сапраўдныя маглы (людзі без адзінай кроплі чараўніцтва ў крыві), Дурслі лічылі, што вядзьмак у сям'і - гэта нязмыўны сорам і ганьба. Дзядзька Вернан нават Хэдвіг, Гарыну саву, замкнуў у клетцы, каб спыніць зносіны пляменніка са знаёмымі ведзьмакамі.

Знешне Гары цалкам не пахадзіў на астатніх чальцоў сям'і. Дзядзька Вернан быў буйны мужчына з бычынай шыяй і вялізнымі чорнымі вусамі; цётка Пятуння - кашчавая, з конскім тварам; Дадлі - светлагаловы, ружовы, свінападобны. А Гары быў маленькі, худзенькі хлопчык з яркімі зялёнымі вачыма і вугальна-чорнымі непаслухмянымі валасамі. Ён насіў круглыя акуляры, а яго лоб упрыгожваў тонкі шнар у форме зігзагу маланкі.

   Менавіта гэты шнар і рабіў Гары такім асаблівым, нават сярод ведзьмакоў. Гэты шнар уяўляў сабою адзінае сведчанне загадкавага мінулага, тых падзей, у выніку якіх хлопчык апынуўся на парозе дома Дурслі адзінаццаць гадоў таму.

   Ва ўзросце аднаго года Гары незразумелым чынам перамог найвялікшага чорнага чараўніка ўсіх часоў, лорда Вальдэморта, чыё імя шматлікія чараўнікі і ведзьмы дагэтуль не адважваюцца прамаўляць уголас. Бацькі Гары загінулі ў бітве з ім, але сам хлопчык толькі атрымаў незвычайны шнар, і чамусьці - ніхто так і не змог зразумець, чаму - чароўныя сілы пакінулі Вальдэморта ў тое самае імгненне, калі ён паспрабаваў забіць Гары.

   Так і атрымалася, што маленькі вядзьмак быў выхаваны ў сям'і сястры сваёй загінулай маці. Гары правёў у гэтай сям'і дзесяць гадоў. Ён верыў, што шнар застаўся яму на памяць аб аўтамабільнай аварыі, якая загубіла яго бацькоў і не разумеў, якім чынам у яго атрымоўвалася здзяйсняць усялякія загадкавыя рэчы, часам нават супраць уласнай волі.

   Потым, роўна год таму, Гары атрымаў ліст з "Хогвартса", і ўсё таемнае стала відавочным. Гары заняў належнае месца ў чароўнай школе, дзе ён сам і яго шнар былі знакамітыя… Але зараз навучальны год скончыўся, і ён на лета вярнуўся да Дурслі, і з ім зноў абыходзіліся як з дурным смярдзючым сабакам.

   Дурслі нават не ўспомнілі, што сёння ў Гары дзень нараджэння, і што яму спаўняецца дванаццаць. Вядома, ён на шматлікае і не разлічваў; яму ніколі не дарылі падарункаў, а ўжо тым больш не пяклі пірог - але ўсё-ткі, каб зусім забыць…

   Як раз калі Гары гэта падумаў, дзядзька Вернан важна пракашляўся і сказаў:

  - Сёння, як мы ўсе ведаем, асаблівы дзень.

   Гары ўзняў вочы, не даючы веры ўласным вушам.

  - Вельмі можа быць, што гэты дзень стане найвялікшым днём у маёй кар'еры, - працягваў дзядзька Вернан.

   Гары зноў уткнуўся ў свой бутэрброд. Ну, вядома, - падумаў ён горка, - дзядзька Вернан казаў аб гэтай дурацкай вячэры. Ён ужо два тыдні не казаў ні аб чым іншым. На вячэру быў запрошаны ўладальнік багатай будаўнічай кампаніі з жонкай, і дзядзька Вернан вельмі разлічваў на выгадны кантракт (кампанія дзядзькі Вернана вырабляла дрылі).

  - Мабыць, нам варта яшчэ разок прарепетыраваць, што і як мы будзем рабіць, - вырашыў дзядзька Вернан. - У васем гадзін усім трэба заняць загадзя вызначаныя пазіцыі. Пятуння, ты будзеш…?

  - У гасцінай, - ахвотна адказала цётка Пятуння, - я буду чакаць, каб адразу ж з радаснай усмешкай павітаць іх у нашым доме.

  - Выдатна, выдатна. Дадлі, ты?

  - Я буду чакаць ля дзвярэй, каб ветліва адчыніць іх перад імі, - Дадлі скурчыў рожу ў манернай усмешцы: - Дазвольце ўзяць вашыя паліто, містэр і місіс Мэйсан?

 - Ах, ён ім адразу спадабаецца! - у захапленні закрычала цётка Пятуння.

  - Выдатна, Дадлі, - пахваліў дзядзька Вернан. Затым ён звярнуўся да Гары. - А ты???

  - Я буду ў сябе ў пакоі, буду паводзіць сябе ціха і рабіць выгляд, што мяне няма, - без інтанацыі прамовіў Гары.

  - Правільна, - пацвердзіў дзядзька Вернан. - Я праводжу іх у гасціную, пазнаёмлю з табой, Пятуння, і прапаную напоі. У восем пятнаццаць…

  - Я запрашу ўсіх за стол, - адрапартавала цётка Пятуння.

  - А ты, Дадлі, скажаш…

  - Дазвольце праводзіць вас у сталовую, місіс Мэйсан? - завучана падаў сваю рэпліку Дадлі, прапаноўваючы згорнутую тоўстай завітушкай руку нябачнай даме.

  - Ах ты мой маленькі джэнтльмен! - ледзь не праслязілася цётка Пятуння.

  - А ты? - грозна прыжмурыўся на Гары дзядзька.

  - Я буду ў сябе ў пакоі, буду паводзіць сябе ціха і рабіць выгляд, што мяне няма, - сумна прабубніў Гары.

  - І каб ніводнага гуку! Яшчэ, трэба падумаць, як самым нязмушаным чынам сказаць за вячэрай некалькі кампліментаў. Пятуння, ёсць ідэі?

  - Вернан распавядаў, што вы выдатна гуляеце ў гольф, містэр Мэйсан… Распавядзіце ж мне, дзе вы набылі гэтую шыкоўную сукенку, місіс Мэйсан…