Учебник языка эсперанто. Основной курс - Борис Григорьевич Колкер Страница 8

не имеющую чётких границ, из которой берётся это количество. Предлог da не употребляется после количественных числительных и прилагательных, а также перед артиклем. На русский язык предлог da не переводится, а следующее за ним существительное переводится в родительном падеже: kilogramo da fruktoj (но kvar fruktoj), grupo da soldatoj; Kiom da jaroj li havas? Li havas kvin jarojn; Kiom da tempo vi lernas Esperanton?

3-7. Значение дательного падежа выражается предлогом al, который на русский язык не переводится или может переводиться предлогом «к»: Li diris al ŝi agrablan frazon.

3-8. Предлоги: por ‘для’, ‘за’, ‘с целью’, ‘для того чтобы’; dum ‘во время’, ‘в течение’, ‘пока’, ‘в то время как’ (dume ‘тем временем’, ‘пока‘); inter ’между’, ‘среди’: Kio estas bona por vi, estas bona por mi; plano por jaro; dum leciono; inter ni.

3-9. В эсперанто после предлога обычно употребляется именительный падеж, т. е. существительное имеет окончание -o: domo ‘дом’, en domo ‘в доме’, inter domoj ‘между домами’; mi ‘я’, por mi ‘для меня’, kun mi ‘со мной’. Если же после предлога употреблен винительный падеж, то это зависит не от предлога, а от других причин.

3-10. В отличие от предлога наречие употребляется самостоятельно: Elvira lernas kun Rimma – Ili lernas kune (вместе); La knabo estas en la domo – La knabo estas ene (внутри).

3-11. Непроизводные наречия: ankaǔ ‘также’, ‘тоже’, ‘и’ (стоит непосредственно перед словом, к которому относится), hodiaǔ ‘сегодня’, tre ‘очень’: Hodiaǔ ankaǔ mi estis en la universitato ‘Сегодня и я был в университете’; tre interese ‘очень интересно'; La romano estas tre interesa ’Этот роман очень интересен‘; La problemo tre interesas min ’Эта проблема очень интересует меня'.

3-12. Частицы: jes ‘да‘; ne ’не’, ‘нет‘; nur ’только’, (всего) лишь: Jes, mi volas; Ne, mi ne povas; Al mi estas bone nur kun vi.

3-13. Дополнительное придаточное предложение присоединяется к главному с помощью союза ke ‘что’, ‘чтобы’, который не следует путать с местоимением kio ‘что’: Li diris, ke li lernis la lecionon ‘Он сказал, что он выучил этот урок’; Li diris, kion li lernis hodiaǔ ‘Он сказал (то), что он выучил сегодня’.

3-14. Иногда слова-приветствия являются усечённой формой длинной фразы, в таких случаях винительный падеж сохраняется: saluton al vi! ‘привет тебе!’ (т. е. я шлю тебе привет), bonan tagon! ‘добрый день!’ (т. е. я желаю вам доброго дня), bonan apetiton! ‘приятного аппетита!’ (т. е. я желаю вам приятного аппетита).

Словообразование

3-15. Предлог может употребляться в функции приставки и называется в таком случае полуприставкой: internacia ‘интернациональный’, ‘международный’, interplaneda ‘межпланетный’, enpartia ‘внутрипартийный’, kunlabori ‘сотрудничать’, kunsidi ‘заседать’, dumkongresa происходящий во время конгресса.

3-16. Приставка mal- придаёт слову противоположное значение: riĉa ‘богатый‘ – malriĉa ’бедный‘; malbone ’плохо’; malagrable ‘неприятно‘; malplezuro ’неудовольствие’; malkomforto ‘дискомфорт’, ‘неудобство’; malprogresi ‘регрессировать’, ‘приходить в упадок’; Estas malfacile diri ‘Трудно сказать’; Nia domo estas negranda, sed ankaǔ ne malgranda; Ŝi havas malbonan karakteron.

Пунктуация

3-17. Знаки препинания можно расставлять так же, как и в русском языке.

Ni lernas Esperanton

— Bonan tagon, Andreo!

— Saluton, Nikolao! Mi volas konatigi vin kun Nina.

— Tre agrable. Ĉu ankaǔ vi lernas en la universitato?

— Ne. Mi laboras. Ĉu vi estas studento?

— Jes. Mi lernas kun Andreo en la sama grupo. Kio estas nova?

— Nina diris al mi, ke hodiaǔ vespere en la centra kulturdomo estas la unua leciono de Esperanto-kurso.

— Kio estas Esperanto?

— Ĉu vi ne scias? Ĝi estas internacia lingvo, facila, bela kaj riĉa. Ni povas lerni ĝin dum mallonga tempo.

— Dum kiom da jaroj?

— Necesas nur kvar-kvin monatoj por lerni la bazon de la lingvo. Nu, kiel? Ĉu vi volas lerni Esperanton?

— Jes. Kun granda plezuro. Kaj Nina?

— Ankaǔ ŝi. Kaj du knaboj Saŝa kaj Ĵenja. Ili estas ŝiaj fratoj.

Задания

3.1. Что означают следующие слова?

Malnova; maljuna; nejuna; nemaljuna; metalisto; realisto; motoristo; portretisto; aǔtomobilisto; medicinisto; radiisto; laboristino; partia; momenta; dua; hodiaǔa; jesa; longo; grando; afiŝi; sporti; lernojaro; filmaktoro; metaloĥemio; aǔtomotoro; motorvagono; sistemotekniko; triprograma; triprocenta; novmoda; muzik-pedagogia instituto; unuaklasa; scivola; scipovi.

3.2. Переведите сочетания:

diri al la kapitano; de tago al tago; miliono da faktoj; dum koncerto; dum laboro; mi ne vidis vin dum longa tempo; dum kunsido; inter ili; por knabinoj; programo por tago; romano en la franca lingvo; lerni en vespera kurso; labori kun plezuro; domo kun kvin etaĝoj; vidi sur la plano; heroo de nia tempo.

3.3. Переведите фразы:

Esperanto estas la lingvo por ni.

Por bonaj aktoroj ne estas malbonaj roloj (F. Schiller/Ŝiler).

Kritiki estas tre facile.

Kiun daton ni havas hodiaǔ?

– Hodiaǔ estas la kvara (tago) de majo.

Kie vi lernis por esti ĥemiisto?

– Same kiel Paǔlo,

mi lernis en la Moskva universitato dum kvin jaroj.

En la bona malnova tempo.

Li diras «jes», ŝi diras «ne».

Ĉu ankaǔ vi scias, ke en la Esperanto-klubo estas interese?

– Jes, mi scias: de tempo al tempo mi estis inter esperantistoj kune kun mia frato Danielo.

Kiom da jaroj havas via fratino Helena?